Moederklomp
Als kereltje van een jaar of tien (1963), begon ik mij halverwege de jaren zestig van de vorige eeuw meer en meer te interesseren voor de wereld om me heen. Hoe krijgen ze een binnenbal in een leren voetbal? Hoe maken ze op de melkfabriek gele en bruine vla? Hoe maken ze op de steenfabriek van klei bakstenen? Dat nieuwsgierige ventje bracht de tip van zijn opa in praktijk: van vragen word je wijs. Opa werd langzaam maar zeker mijn vriend mede omdat hij mij wegwijs maakte in de grote mensenwereld. In zijn woonplaats stond een klompenfabriek en ik kan me de dag nog herinneren dat we daar samen binnenstapten. Het leek erop dat opa alle werkmensen kende want iedereen aan wie hij iets vroeg, gaf geduldig antwoord. Hoe een boom in stukken werd gezaagd, hoe het stuk hout al een beetje in de vorm werd gehakt van een klomp, hoe een machine een klomp kon maken: een beetje zoals je nu een sleutel namaakt; de moederklomp wordt afgetast door ‘voelers’ en scherpe beitels frezen het stuk hout tot een klomp. Op dezelfde manier werd de dan ontstane klomp uitgehold zodat daar later de voet in kon. Fascinerend vond ik de schilders die handmatig, klomp voor klomp, figuurtjes op de houten schoenen wisten te tekenen. Aan het eind van deze privérondleiding kreeg ik een paar nieuwe klompen, uiteraard betaald door opa.
Kroonkurk
In de zomer van 1965 gingen opa en ik naar een fabriek waar CocaCola werd ‘gemaakt’. Opa meldde zich op een kantoortje en niet veel later kregen we ook hier een rondleiding. Nog hoor ik het geratel van de duizenden lege flesjes die superschoon werden gemaakt. In mijn beleving ging hier alles volautomatisch. Een machine spoot heel kort in ieder flesje de eigenlijke CocaCola. Een klein laagje, net zoals je zelf ranja maakt, kwam onderin het flesje. Een volgende machine liet koolzuurhoudend water (‘de prik’) in het flesje lopen en machine nummer drie sloeg er een kroonkurk op. Weer een volgende robot pakte ieder flesje op, schudde het geheel zodat de cola en water één geheel vormden. Enkele seconden na de eerste handeling was het flesje klaar om in een kratje te worden gezet waarna het rammelend op weg ging naar de winkel, het café, de kantine enz. Een prachtig gezicht, een ervaring voor het leven. De rondleiding werd afgesloten met een flesje prik naar keuze want de fabriek tekende niet alleen voor CocaCola maar ook voor Sprite en Fanta.
De nieuwsgierigheid die ik van opa mee heb gekregen, komt me nog altijd van pas want door de juiste vragen te stellen word ik ook op mijn oude dag nog altijd wijzer.
