Marie van de Middelhaai geeft ruim 20 jaar rondleidingen in en rond haar boerderij uit 1650, die anno 1750 een stenen voorgevel met schuiframen kreeg en anno 1890 werd voorzien van een herd (historische huiskamer), een geut (historische keuken) met pomp en kelder, een plee met poepdoos enz. en sindsdien nauwelijks is veranderd. Marie leeft ouderwets: zij slaapt in de bedstee, breit haar eigen sokken en borstrokken, spreekt ‘t Vlijmens dialect, heeft een kabinet vol Vlijmense mutsen en eet ouderwetse (vergeten) groenten uit haar moeshof. De boerderijbiotoop (de omgeving van de boerderij) is nog ouderwets groen. Gemeente Heusden heeft, tot grote verbijstering van Marie, 2 nieuwbouwhuizen gepland vol in het zicht vanuit de historische huiskamer(ramen), waardoor de 19de-eeuwse boerensfeer van Marie haar levend museum voorgoed verloren zal gaan. Marie beschrijft wekelijks haar dagelijkse leven in de nu nog ouderwetse groene boerderijbiotoop. Óóns Marie schrééf in de afgelópen 21 jaoren bè mekare 112 liekes óver ’t aauwverwetse alledaogse eenvoudige tevrejen boerelèèven. Marie pebeert van ieder lieke ’n kort filmke te maoken mi grúún beelden van ’t bóéderijke, van binnen en van búíten, zólang dè nog kan. Ès er die medèèrn húís komen te staon, die-j-’t ùìtzicht van ’t bóéderijke *verinneweren, dan is ’t te laot en is ’t aauwverwetse, sund zat, vórt vèùrgóéd vèùrbij, krek ès nou bij kesteeltje Stéénenburg in Kúíjk. Wilde de aauwverwetse filmkes gèère (vèùr de Hàòrstéég: gaare) zíén, dan kande die op Facebook vèènden gewóón onder de naom Marie van de Middelhaai. Déés wèèk prizzeteer ik hier vèùr jullie de tekst van m’n lieke: De vos
Afgelópen zàòterdagenaoved waar ik zó muui van ’t spaoien in m’nen hof dè-j-ik *mee nàò m’ne *krulpetàòzie om 6 ure in m’n bedstee zè gàòn liggen, bóvenop de dékes, vèùr mer hil ekkes, docht ik. Mer ik zè toch in slaop gevallen tot half 9 ’s aoves! Óé, m’n kiepkes en m’n indjes, docht ik. Ik raom nàòr búíten. Ik moet aalt vèùr de *lichtendonkere m’n kiepkes en indjes voeieren en hullie hok dichtmaoken, want aanders komt de vos hier húíshaauwen, zéker ès ie meschient al jong hè. Ik ha *vèùreged jaor nog 3 indjes: Kwik, Kwek en Kwak, mer tóén is óóns Kwikske dèùr de vos gesnaaid. Wè dinkte? Óóns Kwakske kwaam nou nie, alléneg óóns Kwekske. Ikke-n-óóns Kwakske roepen: *póéle poele poele poele, ge kint dè wel. En óveral zúúken, war, mer niks nie. En nou vandaog hi m’ne knèècht, óóns Tjermèèneke, ‘nen hélen haffel indevèèren gevonden himmel aachter in m’n kuierpaoike. Ochèèremkes, óóns Kwakske. Ze waar bekaant 13 jaoren oud. Rotvos!
Houdoe, war! Marie.
De vos
De vos, de vos, Rèèntje de vos
Dieje rotzak mi z’n roisege dos
z’n órkes zó spits, z’ne plúímstart
Rèèntje de vos, die me alle jaoren sart.
Hij loert op m’n indjes,
m’n kiepkes, d’n haon
En ès ie z’n kaans zie,
dan valt ie ze aon.
Hij jaogt alles op
en hij bèt alles dóòd
De vèèren in’t rond,
van blóéd alles róòd.
Hij frit er m’n kùìkskes,
ja, waor ie mer kan
Ik zie ‘em zó *nooi,
hier op d’n dam.
De vos, de vos, Rèèntje de vos
Dieje rotzak mi z’n roisege dos
z’n órkes zó spits, z’ne plúímstart
Rèèntje de vos, die me alle jaoren sart
Woorden ùìt m’n woordeboek:
*mee = meteen
*krulpetàòzie = boerenkoolstamppot
*lichtendonkere = schemer
*vèùreged = voorgaand, vorig
*poele, poele = eenden roepen voor ‘t eten
*nooi = niet graag, met tegenzin
Reageren? Nassau Dwarsstraat 5, 5251 KJ Vlijmen, 073-5118524, middelhaai@live.nl www.marievandemiddelhaai.nl