Helemaal stil was het, donderdag 4 mei om 20.00 uur in de Raadhuisstraat in Waspik. Op een prachtig zingende merel na, hield iedereen zich aan de morele verplichting die wij als ‘geluksvogels’ in Nederland hebben: twee minuten stil zijn en in gedachten bij het grootste goed wat we ons maar voor kunnen stellen: vrijheid. En natuurlijk bij die mensen die daar voor gevochten hebben, ook al kennen we ze niet.

“Ik weet niet wat het is om voor mijn leven te rennen; zou ik een held zijn of liever bekennen? Ik weet niet wat het is om honger te lijden. Ik ken gelukkig betere tijden. Ik weet niet was het is en ik wil het ook niet weten: verhalen zat om nooit te vergeten. Godzijdank ben ik vrij om te doen en te laten, de bommen en granaten vallen niet op mij. Vrij om adem te halen en is er een plek onder de zon voor mij.”

De Jazzpolitie schreef in 1994 met ‘Bommen en granaten’ het ultieme vrijheidslied. Het brengt mij meteen terug naar Groningen waar ik een jaar eerder naartoe vertrok om te gaan studeren. Ik zag daar in de stad tijdens een bevrijdingsfestival de Jazzpolitie optreden. Door het thema van die dag was ‘Bommen en granaten’ magisch: er gebeurde iets in de stad. Net als bij het nummer ‘Ze zijn terug’ trouwens met een soortgelijke thematiek. Het naamloze eerste album van Jazzpolitie heeft me voor een groot deel door de studententijd heen getrokken.

Basisscholen

In de Hervormde Kerk verzorgde Vereniging Nederland en Oranje afgelopen donderdag een mooi en plechtig programma rondom de Dodenherdenking. Ik heb zelf het idee dat herdenken weer wat aan ‘populariteit’ wint. Wat sowieso een goede zet is, is het betrekken van de twee Waspikse basisscholen bij de herdenking. Tekenden de groepen 8 eerder dit jaar al een adoptie-overeenkomst voor het oorlogsmonument, bij de herdenking was er in de vorm van gedichten en kranslegging een grote rol voor de tieners.

“Vul te lang neet kunne proate, vul te lang nar weurd gezocht. Wat ge zut doon en zut goan zegge mar ’t waas vul stiller dan ge docht. Toen ge hondsallien nar hoes kwaam, vul te jonk um door te sloan, mar alt genog um ’t te wiete: d’n oerlog din is noeit gedoan.” (De Zwarte Plak, Rowwen Hèze)

Het was een mooie afspiegeling van de Waspikse gemeenschap daar in de kerk. Een muzikaal combo van de voormalige harmonie Volksvlijt en Volksvermaak, de senioren van capella St. Caecilia en Waspikkers uit alle hoeken van het dorp. Met als verbindende factor de mensen van Nederland en Oranje die al jarenlang op de achtergrond zorgen voor een mooi programma rond Koningsdag en 4 en 5 mei. Hulde voor de club die daar ook dit jaar weer goed in geslaagd is.

“Kom broeder, drink eens uit: vandaag is het 5 mei. Feest van een zwaar bevochten vrede. Kom zuster, dans met ons en draai je rokken rond. Dans op de klanken van de rede/ Vrede wordt zo voor onze neuzen weggekaapt en vrijheid is niet iets dat zo van straat wordt opgeraapt. Vrede is bevochten, vrede is bevochten, maar vrijheid wordt bevochten op een oorlog die nooit slaapt. Vrijheid wordt bevochten op een oorlog die nooit slaapt.” (In vrijheid, Thé Lau)

Wat onwennig luisterden de groep 8-ers naar de namen en verhalen van de overleden Waspikkers die werden voorgedragen door Yvonne Severs. Hooguit wat achternamen herkenden ze, maar voor de rest zeggen die verhalen hen niet zo veel. Toch had ik het idee dat het binnenkwam, want het eerdere geroezemoes verstilde meteen.

Verplicht

Ik heb zelf lang niet zo veel gehad met de Dodenherdenking, maar ik vind dat het eigenlijk voor iedereen, jong en oud, een verplicht nummer zou moeten zijn. Is twee minuten stilte op een jaar nou zo veel gevraagd? Natuurlijk wordt de afstand tot de Tweede Wereldoorlog alsmaar groter en zijn de verhalen uit eerste hand bijna alleen nog maar in boeken en op film te vinden. Maar oorlog is helaas nog steeds van alledag. Godzijdank ver genoeg van ons bed, maar dat kan zomaar anders zijn. De Dodenherdenking is nodig om in te zien wat voor een enorm recht het is om gewoon in vrijheid te kunnen leven. En zonder gevaar voor eigen leven iedere week muzikale verhalen op te tekenen… Peace!

“There’s colors on the street: red, white and blue. People shufflin’ their feet, people sleepin’ in their shoes. But there’s a warnin’ sign on the road ahead, there’s a lot of people sayin’ we’d be better off dead. Don’t feel like Satan, but I am to them, so I try to forget it any way I can. Keep on rockin’ in the free world. Keep on rockin’ in the free world!” (Rockin’ in the free world, Neil Young)

Marcel Donks, muziekliefhebber uit Waspik