Waar gaan de komende verkiezingen over? Ik vrees over asielzoekers. Dat leidt echter af van de echte problemen, én hun oorzaken. Lekker makkelijk. Hoe je er ook over denkt, de asielzoekers zijn de oorzaak niet. En ik weiger dat oude liedje mee te zingen.

Juist door op de asielcrisis te breken, zetten partijen uit het kabinet de toon voor de verkiezingen: dit is ons grootste probleem, zeggen ze. Is dat zo? Ja hoor, vertellen ze, want er zijn al onvoldoende woningen en de zorg staat onder druk. Allemaal waar, maar ligt dat aan asielzoekers?

De meeste mensen zullen dat niet zeggen, maar die redenering ligt wel op de loer. Of we gebruiken een meer beschaafde variant: ‘Zoveel asielzoekers kunnen we niet aan.’ En laten we eerlijk zijn: daar moet je ook recht aan doen. Het is veel. Je zal maar op een woning wachten, of op de wachtlijst staan voor zorg en intussen pijn en ongemak hebben, en dan ook nog eens geen medicijnen kunnen krijgen. Er is een tekort aan van alles.

Ja, het is veel. Maar pas op: door de asielcrisis hiermee te vermengen krijg je een gevaarlijke cocktail die geen enkel probleem oplost. Het is een afleidingsmanoeuvre. Het is makkelijker weg te kijken en te zien wie er van buiten komen en hen als de grootste last te bestempelen. Het is makkelijker om buitenstaanders de schuld te geven, dan te kijken hoe we zelf deze problemen hebben gecreëerd.

Want er zijn grotere problemen: naast de woning- en zorgcrisis, ook de stikstofcrisis, de klimaatcrisis en de toeslagen- en aardbevingscrises. Dan kun je zeggen: hebben we dan niet al genoeg aan onze fiets hangen? O, zeker wel. Maar moet iemand in nood de dupe worden van de problemen die we zelf hebben gecreëerd? Kun je tegen je oma in het zorgcentrum zeggen: ik kom de komende maanden niet langs, want ik heb problemen veroorzaakt op mijn werk? Nee, natuurlijk niet. Het is je oma. Maar mag je dat dan wel zeggen tegenover mensen die hier om hulp komen? Principieel zeg ik: nee.

En natuurlijk kunnen we niet iedereen toelaten, en is niet iedereen in nood. Maar zullen we dan ook even eerlijk naar de cijfers kijken (bron: CBS)? De aantallen waar politici nu mee schermen zijn wel aantallen inclusief de Oekraïners waarvan we zeiden: koste wat kost, die moeten we helpen. En ze hebben zich ingezet om volop mee te draaien in onze samenleving. Lekker gastvrij om nu eigenlijk te zeggen: jullie zijn met teveel. Daar zou je je toch voor moeten schamen?

Bij het aantal migranten horen ook mensen uit Europa die net zo vrij kunnen reizen als onze kinderen die op stage gaan in Spanje en Duitsland, of wijzelf als expat, en mensen van buiten Europa die als kennismigrant al die vacatures bij ASML en andere bedrijven wel komen vervullen.

Nee, ik zal het gestegen aantal overige migranten niet vergeten, en ook niet de migranten uit veilige landen die terug moeten en overlast veroorzaken. Maar moet het onze eer niet te na zijn om andere Europeanen, asielzoekers, vluchtelingen en arbeidsmigranten daar niet de dupe van te laten worden? Het zijn mensen! Lees de verhalen eens van asielzoekers die nu bang zijn teruggestuurd te worden door dit politieke gerommel. ‘Het gaat over ons’ besefte een Syrische leeftijdgenote in Trouw. Ik schaamde me diep toen ik over haar angst las.

Ik weiger het oude liedje mee te zingen dat mensen van buiten die anders zijn dan wij het hoofdonderwerp worden van verkiezingen. Door het zo te spelen wordt het ‘bon ton’ of ‘salonfähig’ gemaakt om eigenlijk te zeggen: vol is vol. Het is een smerige ideologie, vermomd in maatpakken en redelijke redeneringen, die afleidt van onze eigen rol in onze problemen, in de wereld, maar vooral in ons eigen land.

Een flinke dosis zelfreflectie zou helpen om van deze verkiezingen een succes te maken. Om samen nu eindelijk eens de schouders te zetten onder de uitdagingen, waar iedereen verschillend over mag denken en ieder terecht zijn eigen zorgen heeft, maar waar we samen voor moeten gaan. In het besef dat we niet op een eiland leven. Gelukkig maar. We hebben elkaar nodig.

Dominee Otto Grevink is predikant voor Sprang-Capelle, Kaatsheuvel en de Efteling, en Waspik vanuit De Brug, en pionier bij Zin op School in Waalwijk. Reacties zijn welkom op ottogrevink@gmail.com.