De staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Gunay Uslu wil vanaf 2027 naar een meer onafhankelijke en professionele rol van lokale Media. Daarbij gaat het ondermeer over de financiering, schaalvergroting en het stellen van heldere kwaliteitseisen. Maar wat merken we daar als inwoners en als gemeente van. En wat kan de impact zijn op onze eigen streekomroep Langstraat Media?

Jan van Dijk, raadslid van Lokaal Belang, bezocht hiervoor een regiobijeenkomst waar onder leiding van dagvoorzitter Arie Slob (oud-minister OCW) werd gesproken over het belang van lokale omroepen, de ontwikkelingen rond streekomroepen en de stelselwijziging die op komst is. Hieronder deelt hij zijn bevindingen.

‘Het allerbelangrijkste is de positieve bedoeling waarmee deze veranderingen worden ingezet. De Lokale Publieke Omroepen worden van essentieel belang gezien voor onze democratie wanneer ze als een waakhond de burgers informeren en waar nodig het publieke debat aanjagen. Ook zien ze een belangrijke rol als verbindende factor binnen de gemeenschap. Echter doordat deze omroepen nu nog vaak (financieel) afhankelijk zijn van de gemeente kan de journalistieke onafhankelijkheid een belangrijke uitdaging zijn. Ook is geconstateerd dat veel gemeenten slechts een beperkte financiële ondersteuning verlenen (minder dan het geadviseerde richtsnoerbedrag per huishouden) waardoor er geen budget is voor journalistieke functies en professionele producties.

Welke veranderingen mogen we dan verwachten?

Financiële basis

De bekostiging loopt vanaf 2027 niet langer via de gemeenten maar via het Rijk. Voor de gemeenten betekent dit, dat de budgetten die vanuit het Rijk beschikbaar werden gesteld, worden overgeheveld naar de mediabegroting. Boven op deze budgetten wordt nog eens een extra structureel bedrag van 16 miljoen toegevoegd. De omroepen krijgen daaruit een vast bedrag voor de journalistieke basis en een flexibel bedrag op basis van de grote van het verzorgingsgebied en de verbindende en maatschappelijke taken die de omroep vervult. Daarnaast blijft het voor de omroepen mogelijk om eigen inkomsten te genereren door bijvoorbeeld reclame of sponsoring.

Schaalvergroting

Door meerdere gemeentelijke omroepen te laten samenwerken in streekomroepen, ontstaat er meer professionele slagkracht en kan de journalistieke onafhankelijkheid beter vorm gegeven worden. Het aantal omroepen zal hierdoor van ongeveer 240 lokale omroepen terug gebracht worden naar 80 streekomroepen. Een belangrijke uitdaging daarbij is om rekening te blijven houden met gemeentelijke identiteiten en maatschappelijke en levensbeschouwelijke stromingen binnen een streek.

Langstraat Media maakt inmiddels onderdeel uit van het samenwerkingsverband Hart van Brabant waar met een Nieuwseditie Langstraat (Waalwijk, Dongen, Loon op Zand en Heusden) en een Nieuwseditie Tilburg (Tilburg, Oisterwijk, Hilvarenbeek, Goirle en Gilze en Rijen) wordt gewerkt. Hiermee lijken ze organisatorisch al een belangrijke stap gezet te hebben waardoor ze zich maximaal kunnen richten op het verder uitbreiden van hun journalistieke taken.

De Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO) is het samenwerkings- en coördinatieorgaan voor de lokale publieke omroep in Nederland. Zij zullen vanaf 2027 iedere 5 jaar op basis van de dan geldende inzichten een streekindeling maken en een concessiebeleidsplan opstellen waarin de doelen en strategie voor de omroepen worden vastgelegd. De manier waarop lokale omroepen hier vervolgens invulling aan geven leidt tot adviezen aan het Commissariaat voor de Media die 5-jaarlijks mede bepalend zijn voor de aanwijzing van een bepaald verzorgingsgebied.

Kwaliteitseisen

De lokaal journalistieke invulling van een omroep gaat daarmee een belangrijke rol spelen in de prestatieafspraken en kwaliteitseisen die door de NLPO objectief geformuleerd gaan worden. Hier komt de rol van de gemeenten uit het verzorgingsgebied om de hoek kijken. Want zij zijn lokaal aanwezig om kwalitatieve waarnemingen te doen. Daarom hebben ook de gemeenten een adviserende rol in de 5-jaarlijkse beoordelings – en aanwijzingscyclus.

Wat gaan we hier als kijker en luisteraar van merken?

Ik kan natuurlijk alleen maar verwachtingen voor mezelf uitspreken, maar verwacht Langstraat Media nog meer zichtbaar in haar lokaal journalistieke rol. Daarbij denk ik aan (live) uitzendingen van lokale evenementen ondersteund met commentaar, het zoeken van interactie met onze inwoners, het aankaarten van maatschappelijke vraagstukken, een ‘goed-nieuws show’ en het uitzenden en becommentariëren van politieke ontwikkelingen. Tijdens de regiobijeenkomst kwam ook een leuk voorbeeld voorbij van een andere streekomroep waar een lokale ombudsman in gesprek ging met inwoners over grote en kleine zaken waar ze binnen hun gemeente tegenaan lopen. Wat mij betreft een absolute tip.

Maar dat is allemaal maar één persoonlijke mening en ik hoop daarom dat Langstraat Media op zoek zal gaan naar een totaal wensenlijstje waardoor ze in steeds meer huiskamers bekeken en beluisterd gaan worden.