Het was vorige week donderdag niet alleen in Den Haag een opzienbarende vertoning. Ook de gemeente Waalwijk deed van zich spreken. Ná een gedachtewisseling in een ruim 9 uur durende sessie over de argumenten voor en tegen diverse elementen in de Kadernota 2025 is het wel echt duidelijk geworden: halsstarrigheid bij het college én de twee grootste coalitiepartijen (b)lijkt de belangrijkste troef te zijn! Dat daarbij 'de randjes worden opgezocht' valt alleszins te begrijpen, maar dat tegen beter weten in zelfs de adviezen van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in de wind worden geslagen, dat doet voor ons burgers van Waalwijk, Sprang-Capelle en Waspik het ergste vrezen.
Door het akkoord gaan met een fors uitvallende niet sluitende begroting wordt er - gezien de voortekenen die nationaal op noodzakelijke versobering wijzen - veel te veel risico genomen. De door ons in de raad gekozen volksvertegenwoordigers wil ik in dit verband hierbij verwijzen naar het zeker voor Waalwijk niet onbekende spreekwoord 'schoenmaker, blijf bij je leest'. Letterlijk houdt het in z’n algemeenheid in dat je beslist geen oordeel moet vellen over dingen waarvan je onvoldoende of zelfs helemaal geen verstand hebt. Maar op basis van feiten en waarneming aanvoelen dat bij een ingebracht voorstel al dan niet de hand wordt overspeeld, dat moet voor de gemeenteraad - zeker in gezamenlijk onderling overleg - toch minstens tot eerlijke en vooral ook juiste conclusies kunnen leiden.
Broekriem aanhalen
Typerend voor de besluitvorming van de gemeenteraad van Waalwijk is dat zelfs bij met degelijke feiten onderbouwde kritiek op een raadsvoorstel - dat de basis vormt van het dichtgetimmerde coalitieakkoord - de oppositie stelselmatig tegen een hoog opgetrokken muur oploopt! Eens te meer werd dat vorige week donderdag weer duidelijk bij de stemming over het raadsvoorstel over de Kadernota 2025: alle aanwezige coalitieleden stemden naar wat vanuit partijbelang van hen verwacht wordt voor het voorstel. Eraan voorafgaand hadden zij alvast tegen een voorgestelde tekstwijziging van het betreffende raadsvoorstel gestemd. Ondanks het advies van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten om de financiële en inhoudelijke consequenties van noodzakelijke bezuinigingen en/of lastenverzwaring te benoemen én het boekjaar 2025 sluitend te maken! In de Kadernota 2025 heeft het college niet alleen € 2 miijoen aangehouden voor onontkoombare uitgaven die niet worden veroorzaakt door toevallige, tijdelijke omstandigheden. Erbovenop is bovendien nog eens € 4,4 miljoen aan (ten dele nieuwe) wensen opgevoerd. Helaas voelen momenteel slechts de fracties van ChristenUnie, Samen Waalwijk en Lijst IJpelaar blijkbaar de verantwoordelijkheid om nu al tot afwijzing van een aantal opgesomde posten en aanpassing van het voorliggende raadsvoorstel over te gaan.
Duurbetaald advies
In een artikel van Cees Vermeer, overheidsmanager in beleid, uitvoering en toezicht, las ik dat Nederland zijn ontstaan te danken heeft aan een consultant ofwel adviseur. Dat was Willem van Oranje die indertijd raadsheer was van de koning van Spanje. Toen die Spaanse koning een andere richting koos dan Willem van Oranje voor ogen had, huurde hij uit heel Europa zijn soldaten in en de rest is met de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) geschiedenis. Deze Nederlandse Opstand of de Nederlandse Onafhankelijkheidsoorlog was een militair conflict tussen de zeventien gewesten van de Nederlanden en het toenmalige Spaanse bewind van koning Filips II. In 1648 werd vrede gesloten na de totstandkoming van de Nederlandse Republiek.
Met deze wordingsgeschiedenis in het achterhoofd valt het op hoe vooral in het openbaar bestuur er inmiddels naar de ‘consultancy industrie’ wordt gekeken. De Italiaans-Amerikaanse econoom professor Mazzucato spreekt zelfs uit het zorgelijk te vinden dat het openbaar bestuur afhankelijk is geworden van externen. 'Consultants hebben geen prikkel om overheden te helpen om zelf capaciteiten op te bouwen, omdat ze daarmee hun eigen glazen ingooien'. Volgens deze professor zijn het 'therapeuten die hun patiënt voor altijd in therapie houden'! Kortom, consultants dienen goed in de gaten gehouden te worden, opdat ze niet hun eigen belang kunnen gaan dienen! Toch zijn het onder andere de colleges die hen inhuren om te proberen doorbraken te realiseren die met de gemeentelijke eigen organisatie moeilijk of zelfs niet mogelijk zijn. Het zijn de adviesbureaus die opdrachten moeten uitvoeren waar anderen hun vingers niet aan willen branden!
Theo Weijters, Waalwijk