Samen met RBT De Langstraat is er een fiets- en wandelroute ontwikkeld. Deze route leidt via alle tegels, de fietstocht heet 'Op pad in de historische Langstraat'. Uitgebreidere informatie van het erfgoed wordt vermeld op de website www.bezoekdelangstraat.nl. Deze is gekoppeld middels een QR code op de stenen.

De vereniging 'Musis Sacrum' (Latijn: Gewijd aan de Muzen) was al actief in 1876 en opgericht door Liedertafel 'Oefening en Vermaak'. Men kwam bijeen in een lokaal achter café en logement 'De Twee Kolommen'. Het Waalwijkse verenigingsleven speelde zich tot 1900 af in cafés en herbergen, gelegenheden die ongeschikt waren voor grotere optredens. De eerste die dat inzag was Vincent Johannes Gerris, eigenaar van hotel 'De Twee Kolommen'. Gerris verbouwde het lokaal tot een heuse concertzaal en gaf deze zaal de naam 'Musis Sacrum'. De inwijding vond plaats op 1 december 1878.

Bioscoop Musis Sacrum. (Foto: Brabants Dagblad)

Florabioscoop

Vanaf 1907 vonden er filmvertoningen plaats in de zaal 'Musis Sacrum'. Helaas brandde de zaal volledig af. Antoon Gerris Simons bouwde de muziekzaal weer op. De nieuwe toneel-, concert- en filmzaal werd op 15 oktober 1911 geopend. Tot 1928 was hier de 'Florabioscoop' gevestigd, met als eerste film 'De scheepsramp der Titanic'. De bioscoop betrok haar films bij de Franse filmmaatschappij Pathé. Dit waren stomme films. Zo’n zwijgende film werd muzikaal begeleid door pianospel of een orkest. Een zogeheten 'explicateur' voorzag het geheel van commentaar. Zo’n man kon met zijn toelichting films maken en breken. De geluidsfilm werd pas in 1929 geïntroduceerd.

In 1937 kocht Henk Boers, eigenaar van hotel restaurant 'De Twee Kolommen', de vier damwoningen tussen de Hooisteeg en de Leeuwenkuil (nu parkeerplaats achter de Hooisteeg). Hij breidde zijn pand uit met een nieuwe bioscoop, tevens theaterzaal, een kegelbaan en een tennisbaan. Voor dat laatste was de ruimte die de vier huisjes innamen nodig. Ze werden nog datzelfde jaar gesloopt.

Naast de centrale filmkeuring stonden de Waalwijkse bioscopen ook onder toezicht van een plaatselijke commissie. De commissie bestond o.a. uit wethouder W. Elbers en pastoor N. van Riel. Bij de 18+ films moest een stoel vrij gehouden worden voor de commissie. De pastoor en kapelaan waren veel geziene bezoekers bij de 'gewaagde' films.

Leeuwenkuil, gezien vanaf de Winterdijk, links en rechts vier damwoningen met achterin vier privaten. Rechts toneeltoren van Musis Sacrum (1955). (Foto: J. de Bont. Beeldbank SALHA, WAA10096)

Mattenkloppers

In 1938 besloten een achttal vrienden een tennisclub op te richten. Aangezien de meesten nog nooit een tennisracket vast hadden gehad en een dergelijk hulpmiddel wel enige overeenkomst vertoonde met een mattenklopper, werd het besluit genomen deze club met de naam 'De Mattenkloppers' te sieren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren militairen ingekwartierd in de kleuterschool. In 1945 kwamen de kinderen van de kleuterschool met de zusters van J.M.J. bijeen op de tennisbaan achter 'De Twee Kolommen', en dankten de heer en mevrouw Boers omdat de kleuters een tijd lang waren ondergebracht in de bioscoop Musis Sacrum dat als noodlokaal gebruikt was.

In 1982, korte tijd na de viering van het 100-jarig bestaan, sloot toenmalig eigenaar Dick Boers de deuren. Dit was vanwege teruglopende bezoekersaantallen, concurrentie van de televisie en van het Sociaal Cultureel Centrum De Leest, dat in 1972 in De Els was geopend.

René Klerx