’Vertrouwen komt te voet en gaat te paard’
Het is makkelijker om iemands vertrouwen te schaden, dan te verkrijgen! Het hebben van wederzijds vertrouwen is een essentieel onderdeel van persoonlijke relaties. Als er geen of weinig vertrouwen in elkaar is, dan gaat er veel energie verloren en vermindert het de effectiviteit van het oplossen van problemen waarvoor onderlinge samenwerking een vereiste is. Van belang is daarom te weten hoe vertrouwen valt op te bouwen. In onze westerse wereld kennen we daarvoor een typerende uitdrukking: ’Het leven is geven en nemen’. Maar bijvoorbeeld in het Midden-Oosten zeggen ze dat compleet omgekeerd: ’Het leven is nemen en geven’. Wat is het kenmerkende verschil? Als je eerst geeft, laat je zien dat je erop vertrouwt dat de ander ook zal geven. Vertrouwen betekent dan: met zekerheid hopen.
Wanneer je eerst neemt, laat je zien dat je er niet volledig op vertrouwt dat de ander iets zal terugdoen!
Waarom is eerst geven een prima manier om vertrouwen op te bouwen? Als je eerst geeft, stel je jezelf kwetsbaar op. Je bent bereid om te verliezen. Wanneer je geeft en niets terug verwacht - door bijvoorbeeld naamloos te geven - toon je absoluut vertrouwen. En dan niet het benodigde vertrouwen in de persoon aan wie je geeft, maar met name in het systeem. En dat met de vaste overtuiging dat een door jou gewenste omstandigheid, waarvan de beheersing buiten jouw eigen macht ligt, zich zal voordoen.
Kwetsbare opstelling biedt perspectief
Elke vormende en opbouwende verandering moet beginnen met vertrouwen. Met eerst geven. De typische fout die vaak wordt gemaakt, dat is verwachten dat de ander eerst verandert. Dat zou wel eens de reden kunnen zijn bij het oplossen van problemen binnen bijvoorbeeld familierelaties. Meestal wordt ervan uitgegaan dat de andere partij moet veranderen. En die andere partij verwacht op haar beurt doorgaans dat niet zij maar de ander eerst verandert. Echter wanneer onderdrukte relaties om verandering vragen, moet elke deelnemer de verantwoordelijkheid nemen om zichzelf te veranderen in plaats van te verwachten dat de andere partij eerst verandert. Als niemand bereid is zich kwetsbaar op te stellen, dan is er geen of nauwelijks nog kans op een oplossing!
Verandering van internationale betrekkingen
Uitgaande van dit inzicht lijkt het er sterk op dat het ook van toepassing is op internationale betrekkingen. Denk bijvoorbeeld eens aan de crisis in het Midden-Oosten. Israël heeft een probleem met de Palestijnen en duizenden en duizenden mensen worden gedood, waaronder veel kinderen en vrouwen. En wat vind je van de strijd tussen Rusland en Oekraïne, alsmede van de rol die president Trump hierbij lijkt te willen opeisen? Beide situaties moeten veranderen, maar wie zal de eerste zijn om de verandering teweeg te brengen? Het inzicht bij deze discussie is waarschijnlijk dat zowel Israël alsook Rusland de eersten moeten zijn die serieus gaan veranderen. Bijvoorbeeld in hoe verder met respectievelijk de Palestijnen en Oekraïne om te gaan. Maar daarvoor zal vermoedelijk nog een lange weg te gaan zijn. Of zou er binnenkort toch een invloedrijk iemand opstaan die het ware licht in de duisternis weet te ontdekken?
Theo Weijters, Waalwijk