‘De toets van de kritiek kunnen doorstaan’
Bij een product omvat de levenscyclus de introductiefase, de groeifase, de rijpheidsfase en de fase waarin het product geleidelijk van de markt wordt gedrongen. Bij een raadsvoorstel kan die periode relatief kort zijn. Geteld vanaf de ‘Vergadering Gespreksavond’ tot en met het nemen van een besluit wordt er binnen de politiek in de gemeente Waalwijk uitgegaan van een standaardprocedure van in totaal slechts vijf weken!
In de column van vorige week is met name de aandacht gevestigd op de ‘beoordelingskaart’ die door de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden is opgemaakt. Vervolgens is de eerste van de drie onderverdeelde stappen verder aan de orde gesteld. Elke zichzelf respecterend raadslid dient bij elk raadsvoorstel zich af te vragen hoe belangrijk het is om zelf tijd en energie in het voorstel te steken. Maar dat geldt ook voor de fracties en partijen. De hamvraag daarbij is: wat kan er mis gaan wanneer je onvoldoende aandacht gaat besteden aan betreffend raadsvoorstel?
Als tweede stap bij de beoordeling van een raadsvoorstel gaat het in deze column over het toetsen. Ofwel, wat is het oordeel over met name de leesbaarheid van het ingebrachte ontwerp? Voor wat de leesbaarheid betreft gaat het in eerste instantie om de helderheid van de taal, de overzichtelijke indeling en eventueel het van een gedachte naar een beeld vertalen. Kortom, valt het voorstel voldoende te begrijpen? Maar ook is de beknoptheid van belang. Beperkt het voorstel zich tot hoofdlijnen, met zo nodig verwijzingen naar andere stukken en/of bijlagen?
Volledigheid en samenhang
Bij de beoordeling of het raadsvoorstel wel compleet is komen meerdere criteria aan bod. Allereerst gaat het om de samenhang. Wat is het onderwerp, door wie wordt het ingediend en wat zijn de redenen waarom het op dit moment wordt gedaan? Maakt het voorstel duidelijk wat bij het voorstel het belang voor en de rol van de gemeenteraad is? Schetst het voorstel tevens de voorgeschiedenis, van belang zijnde eerdere besluiten en de relatie met ander beleid?
Huidige en gewenste situatie
Feiten en cijfers over de huidige situatie zijn van groot belang bij de beoordeling van elk raadsvoorstel. Maar wordt ook duidelijk gemaakt wat het huidige beleid is en wat de nabespreking ervan heeft opgeleverd? En hoe staat het met partijen die belangen hebben bij de huidige situatie en wat die belangen zijn?
Bovendien mogen heldere doelen met mijlpalen niet in het raadsvoorstel ontbreken. Hoe kan een en ander door de gemeenteraad worden gecontroleerd? Tevens dient het voorstel helder te maken of tussen nader te benoemen doelen spanning bestaat. Welke doelen hebben prioriteit en waarom?
Opties, bewijsgrond en gevolgen
Maakt het raadsvoorstel met argumenten helder welke mogelijkheid de voorkeur heeft om van de huidige naar de gewenste situatie te komen? Maar is ook helder hoe deze mogelijkheid van het huidige beleid verschilt en welke activiteiten dan zullen stoppen? En wat zijn de belangrijkste alternatieve mogelijkheden?
Daarnaast dient het raadsvoorstel de belangrijkste argumenten over het onderwerp te bevatten, alsmede op de effecten en belangen in de samenleving. Wat zegt het voorstel over de belangrijkste argumenten over de eenmalige én structurele financiële gevolgen, de uitvoerbaarheid en eventueel principes? Worden in het voorstel de verwachte personele, organisatorische en juridische gevolgen beschreven? En wordt in het raadsvoorstel duidelijk wat de belangrijkste risico’s zijn bij het aannemen van het voorstel?
Voorgesteld besluit en participatie
Van belang is ook of het raadsvoorstel een helder besluit met zelfstandig leesbare beslispunten bevat, welke bij officieel amendement valt te wijzigen. Omschrijft het voorstel de politieke keuzes en zijn deze ook als beslispunt verwoord? Voorts is belangrijk om te weten hoe en wanneer welke belanghebbenden bij het maken van het voorstel betrokken zijn geweest, respectievelijk bij het vervolg betrokken gaan worden. Maakt het voorstel duidelijk wanneer en op grond van welke criteria de Raad het voorgestelde beleid evalueert?
Volgende week wordt afrondend nog de 3e stap van de ‘beoordelingskaart’ nader toegelicht.
Theo Weijters, Waalwijk